Terug naar Gebouwen

Fransum

In het kerkje van Fransum houden wij als regel eenmaal per jaar een dienst (rond 21 juni). Inlichtingen over gebruik en verhuur van deze kerk:

Vroedschap Fransum
p/a D. Verel, Eelde
tel. 050-4061575

De oorsprong van de bewoning van de wierde Fransum ligt waarschijnlijk tussen de vijfde en de achtste eeuw. De naam Fransum heeft tot verschillende verklaringen geleid. Een algemene interpretatie is ‘het heem van Frank’, via Frankshem voerend tot Fransum. Behalve naar de mansnaam Frank kan de plaats ook naar de volksnaam zijn genoemd: de op korte afstand van elkaar gelegen wierden Englum (een eertijds belangrijke wierde tussen Saaksum en Oldehove), Saaksum en Fransum zouden kunnen verwijzen naar Angelen, Saksen en Franken. Fransum heeft weliswaar de status van kerkdorp bereikt, maar enige omvang heeft de bewoning op deze wierde waarschijnlijk nooit gehad. Bekend is dat omstreeks 1840 de wierde twee huizen telde met 20 inwoners. Diensten werden afwisselend belegd in Den Ham en Fransum. De fysieke situatie in die dagen was vrijwel identiek aan die in onze dagen: de kerk van Fransum midden op de wierde met een grote boerderij ten oosten en een meer bescheiden behuizing ten zuidwesten van de kerk. Nog heden ten dage kan de wierde, die nog is voorzien van de oorspronkelijke ringsloot, slechts worden bereikt over een slechts deels verharde weg.

De Hervormde kerk (Fransumerweg 4) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een dakruiter met achtkantige lantaarn. Het schip werd in het begin van de dertiende eeuw gebouwd. Het koor met gotische vensters en de westgevel dateren uit de eerste helft van de zestiende eeuw. De dakruiter werd in 1809 toegevoegd en bevat een klok uit 1704, gegoten door Mamees Fremy. Bij een restauratie in 1948-1950 kreeg het schip zijn huidige vensters in eigentijdse vormen. Sinds 1979 is de kerk eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken.

In de kerk staat een gemetselde preekstoel van bak- en natuursteen, rustend op een vroeg-gotisch kapiteel. Deze preekstoel dateert uit het tweede kwart van de zestiende eeuw. Bij de restauratie in 1948-1950 bleven van de oorspronkelijke inventaris het achttiende-eeuwse opzetstuk van een bank en enkele grafzerken bewaard. Het interieur is in 1994 opnieuw geschilderd. Het orgel is een serie-instrument (type Fugato) uit 1974 en werd gebouwd door de Fa. Pels.